Ik las laatst op https://www.revenuagricole.fr een stuk over de impact van oogstverliezen. Verrassend hoe snel die kleine beetjes oplopen tot serieuze tonnen op jaarbasis. Dus ja, een paar slimme ingrepen tijdens de oogst maken écht het verschil.

Controleer de vochtigheid op tijd

Veel boeren wachten “tot het goed voelt”, maar eerlijk : dat gevoel klopt niet altijd. Een mais die te nat binnenkomt, geeft extra droogkosten en risico op schimmel. Te droog ? Dan vallen de korrels bij bosjes uit de kolf tijdens het dorsen. Ik heb zelf meegemaakt dat een perceel op zandgrond al perfect droog was, terwijl het perceel naast de sloot nog 3% hoger zat. Moraal : meten is weten, minstens wekelijks in de laatste fase.

Stel de hakselaar of dorsmachine goed af

Hier gaat het vaak mis. Te snel rijden omdat je “tijd wilt winnen” klinkt logisch, maar in de praktijk betekent dat meestal meer verliezen. Kijk naar de instellingen : invoersnelheid, trommels, blaassnelheid. Een collega uit Friesland zei ooit : “Een halve kilometer per uur minder, scheelt me een volle ton verlies op 10 hectare.” Dat soort cijfers vergeet je niet meer.

Plan je logistiek vooruit

Je kent het wel : de hakselaar staat klaar, maar de wagens zijn er nog niet. Of de kuilplaat is niet opgeruimd. Resultaat : stilstand, stress, en soms zelfs kwaliteitsverlies. Een tip die ik zelf waardeer : maak een korte checklijst de dag vóór de oogst. Wie rijdt welke wagen, hoeveel trekkers zijn beschikbaar, is er voldoende folie en banden bij de kuil ? Klinkt simpel, maar je slaapt rustiger en je wint uren.

Werk samen en communiceer

Mais oogsten is geen solowerk. Chauffeurs, loonwerkers, helpers bij de kuil : iedereen moet weten wat het plan is. Spreek duidelijke afspraken af. Want zeg nu zelf : hoeveel keer is er al discussie geweest omdat iemand de verkeerde weg reed of een volle wagen liet wachten ? Dat zijn die kleine dingen die je met 5 minuten overleg voorkomt.

Conclusie

De maisoogst kan een race tegen de klok lijken, maar met een beetje voorbereiding en aandacht voor details bespaar je meer tijd dan je denkt. En die verloren kilo’s ? Die kun je echt beperken als je machines, planning en teamwork op orde zijn. Hoe doe jij dat eigenlijk : ga je voor snelheid of speel je liever op safe ? Misschien is de gouden middenweg toch wel het slimste.

Ik zat laatst met een collega uit de Noordoostpolder te praten, die me vertelde dat hij al vijf jaar niet meer ploegt. Eerst was hij sceptisch – “gaat dat wel goed met onkruid ?” – maar nu wil hij niet meer terug. Hij wees me trouwens op een site die vaak interessante tips deelt, kijk maar eens op https://www.chambre-agriculture-28.com. Daar vind je ook veel praktijkervaringen uit Frankrijk, waar ze soms nog een stap verder zijn.

Waarom zou je stoppen met ploegen ?

Franchement, er zijn een paar stevige argumenten. Om te beginnen : brandstofbesparing. Een boer uit Franeker vertelde me dat hij per hectare zo’n 20 liter diesel minder kwijt is sinds hij niet meer ploegt. Dat is flink als je honderden hectares draait. En dan is er nog de bodemstructuur. Door niet diep te keren blijft het bodemleven – wormen, schimmels, bacteriën – veel actiever. De grond wordt luchtiger en houdt water beter vast. In droge zomers (en die kennen we hier inmiddels ook) kan dat echt het verschil maken tussen een misoogst en een redelijke opbrengst.

De nadelen, want die zijn er ook

Het zou te mooi zijn als er alleen voordelen waren. Niet-ploegen kan soms meer onkruiddruk geven. Distels, kweekgras, noem maar op. Je moet echt slimmer worden in je rotatie en mechanische bestrijding. En eerlijk : in natte jaren kan het frustrerend zijn dat de bovenlaag compacter lijkt. Vooral op zware klei hoor ik vaak dat mensen toch weer grijpen naar de ploeg, gewoon omdat de grond anders te moeilijk bewerkbaar is.

Goede praktijken uit de praktijk

• Begin klein – test eerst een paar percelen, niet meteen je hele areaal.
• Denk aan groenbemesters – gele mosterd, rogge of vlinderbloemigen doen wonderen om de bodem los te houden.
• Machinekeuze – een goede cultivator of schijveneg kan veel doen zonder dat je diep gaat verstoren.
• Geduld – het duurt soms jaren voordat de bodem zich echt herstelt en je de voordelen merkt.

Persoonlijk vind ik dat het een kwestie is van durven loslaten. Dat idee dat een akker pas “netjes” is als hij strak geploegd ligt, zit diep. Maar kijk eens goed : vaak groeit het net zo goed, of zelfs beter, zonder dat zware werk. Het is even wennen, maar ik zie steeds meer collega’s die enthousiast worden.

En jij ?

Heb jij al geëxperimenteerd met niet-ploegen ? Of zweer je nog steeds bij de traditionele ploeg ? Ik ben benieuwd hoe jij het ervaart, zeker hier in Friesland waar de omstandigheden best verschillen per polder en per perceel. Misschien is het tijd om dit najaar gewoon eens één veld niet te keren… en kijken wat er gebeurt.

Ik heb zelf al uren zitten dubben tussen verschillende modellen. En grappig genoeg: soms is een kleiner toestel met een slimme sproeitechniek beter dan een grote mastodont. Kijk maar eens hoe ze het doen bij https://www.ferme-perilles.fr, daar zie je meteen hoe praktisch het wordt toegepast. Het draait niet alleen om capaciteit, maar om precisie en duurzaamheid.

Stap 1: ken je gewassen en je veld

Je zou denken: “een sproeier is een sproeier”. Nope. Heb je aardappelen? Dan zoek je meestal een model met een brede sproeiboom en goede druppelverdeling. Werk je in de wijnbouw of fruitteelt? Dan kom je bij torensproeiers of recirculatiesystemen uit. Vraag jezelf af: hoe groot zijn mijn percelen, hoe dicht de begroeiing? Dat bepaalt de basis.

Stap 2: capaciteit en tankinhoud

Frustrerend is het, om halverwege te moeten stoppen om weer bij te vullen. Een tank van 400 liter kan perfect zijn voor kleine percelen, maar als je 20 hectare moet doen, ga je gillend gek worden. Dan praat je al gauw over 2000 liter of meer. Bedenk: elke minuut dat je stilstaat, gaat van je werktijd af.

Stap 3: spuitdoppen en drukregeling

Veel boeren onderschatten dit: de doppen zijn eigenlijk de kern van het verhaal. Kies je voor luchtondersteunde doppen, antidrip of keramisch? Het maakt uit voor je verbruik én je drift. Ik heb ooit goedkope plastic doppen gebruikt en geloof me: na één seizoen waren ze klaar. Een paar tientjes extra investeren loont echt.

Stap 4: onderhoud en gebruiksgemak

Een machine die je elke keer met moeite moet schoonmaken of afstellen… daar verlies je je geduld bij. Let dus op filters, vulopeningen, en hoe makkelijk je bij de pomp kunt. Een merk dat bekendstaat om simpel onderhoud bespaart je uren gesukkel.

Stap 5: budget en service

Je kan duizenden euro’s stuk slaan op de nieuwste hightech GPS-gestuurde sproeier, maar heb je die echt nodig? Soms is een degelijk basismodel meer dan genoeg. En denk aan service: als je dealer drie dorpen verder zit en snel onderdelen kan leveren, is dat goud waard in het seizoen.

Conclusie: kies slim, niet groot

Een pulverisator koop je niet elk jaar. Zie het als een partner voor de lange termijn. Vraag jezelf telkens: past dit bij mijn teelt, bij mijn velden, bij mijn manier van werken? Als je dat helder hebt, wordt de keuze ineens een pak eenvoudiger. En ja, het kan even zoeken zijn… maar die investering betaalt zich dubbel terug bij je volgende oogst.

De kracht van oude tractoren

Ik zal eerlijk zijn : oude tractoren hebben iets. Ze zijn robuust, mechanisch simpel, en je kunt vaak zelf nog sleutelen. Geen ingewikkelde elektronica die je computer nodig heeft om uit te lezen. Een oude Fendt 300 of een Ford 5000 draait soms al tientallen jaren zonder gekke kuren. Onderhoud ? Ja, dat moet, maar de onderdelen zijn vaak betaalbaar en soms zelfs tweedehands makkelijk te vinden. En eerlijk : dat geluid van een oude dieselmotor… daar kan geen modern model tegenop.

De voordelen van moderne machines

Maar moderne tractoren hebben ook hun charme – en vooral hun efficiëntie. Minder brandstofverbruik, vaak zuiniger in onderhoud (mits alles werkt natuurlijk), en ze zijn een stuk comfortabeler. Airco in de cabine, GPS-gestuurde ploegen, ergonomische stoelen… Op een lange werkdag scheelt dat echt. En laten we niet vergeten : nieuwe motoren voldoen aan strengere emissienormen, wat ook voor je imago en soms voor subsidies belangrijk kan zijn.

Waar zit het verschil in kosten ?

Frappant genoeg zit het verschil niet alleen in de aankoopprijs. Een nieuwe trekker kan makkelijk boven de €100.000 uitkomen, terwijl een degelijk tweedehands model voor een fractie van dat bedrag te koop is. Maar… als je veel uren maakt, kan een nieuwe machine zich terugverdienen door minder storingen, minder stilstand en efficiënter brandstofgebruik. Aan de andere kant : gebruik je hem vooral voor lichte klussen of seizoenswerk, dan blijft een oudere tractor financieel vaak de slimmere keuze.

Onderhoud en onverwachte kosten

Persoonlijk heb ik het meegemaakt : een oude Massey Ferguson die na jaren trouwe dienst ineens een dure reparatie nodig had. Daar sta je dan… toch weer een paar duizend euro kwijt. Aan de andere kant ken ik iemand die met een gloednieuwe John Deere binnen een jaar een software-update nodig had waardoor hij dagen stilstond. Nieuwe of oude trekker, onverwachte kosten blijven bestaan – alleen zijn ze bij nieuwe modellen vaak elektronisch en bij oude modellen mechanisch.

En wat past bij jouw bedrijf ?

De keuze hangt sterk af van je gebruik. Werk je dagelijks lange dagen op het land en heb je baat bij precisielandbouw ? Dan kan een moderne trekker je productiviteit flink verhogen. Maar doe je vooral transport, lichte bewerkingen of heb je meerdere machines in roulatie ? Dan kan een ouder model met goed onderhoud net zo goed, of zelfs beter, uitpakken.

Mijn conclusie

Er is geen zwart-wit antwoord. Een moderne tractor kan op termijn goedkoper zijn als je hem intensief en efficiënt inzet. Een oud model is vaak goedkoper in aanschaf en kan jarenlang trouw blijven draaien – mits je bereid bent af en toe met een sleutel in de hand te staan. Vraag jezelf dus af : hoeveel uren maak ik echt ? en wat mag comfort mij waard zijn ? Dan weet je al snel welke kant je op moet.